الگوریتم X-MEANS یک الگوریتم خوشه‌بندی است که بر پایه الگوریتم K-MEANS ساخته شده است. این الگوریتم قادر است تعداد بهینه خوشه‌ها را به صورت خودکار تشخیص دهد و نیازی به تعیین پارامتر K ندارد. این الگوریتم به این صورت عمل می‌کند که:

  • ابتدا با یک مقدار کوچک برای K شروع می‌کند و الگوریتم K-MEANS را روی داده‌ها اجرا می‌کند.
  • سپس برای هر خوشه حاصل، یک آزمون آماری انجام می‌دهد که بررسی می‌کند آیا این خوشه می‌تواند به دو زیر خوشه تقسیم شود یا خیر. اگر پاسخ مثبت باشد، این خوشه را به دو خوشه جدید جایگزین می‌کند.
  • این کار را تا زمانی که هیچ خوشه‌ای قابل تقسیم نباشد یا به حداکثر تعداد خوشه‌های مجاز برسد، ادامه می‌دهد.

این الگوریتم مزیت‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، کارایی و دقت بالا دارد. اما معایبی مانند پیچیدگی، حساسیت به نویز و انتخاب معیارهای آزمون آماری نیز دارد. برای آشنایی بیشتر با این الگوریتم و کاربردهای آن، می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه کنید: